Prezes – Janusz Taciak

Oddział Regionalny Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych w Poznaniu z/s w Śremie

Oddział Regionalny TUL w Poznaniu z/s w Śremie do roku 2007 swoją siedzibę miał w Grzybnie, obecnie jest nią Śrem. Skupiał przede wszystkim nauczycieli i działaczy ze środowiska wiejskiego, a jego działalność oparta była głównie na dwóch szkołach: Zespole Szkół Rolniczych w Grzybnie i Zespole Szkół Ekonomicznych w Łęknie.

Prezesem Oddziału od momentu powstania tj. 1993 r. jest Janusz Taciak – dyrektor Zespołu Szkół Rolniczych w Grzybnie w latach 1986–2007.

Jako nieliczni mogliśmy się poszczycić Zespołem Pieśni i Tańca „Chabry” wraz z własną kapelą. Zespół folklorystyczny powstał z mojej inicjatywy w 1988 r. Choreografem był przez cztery lata Ryszard Lewandowski, zaś kapelą „Chabry” kierował Roman Szydłowski. W latach 1994-1995 pozyskaliśmy środki na zakup strojów ludowych, które sfinansował Niemiecki Związek Uniwersytetów Ludowych – przedstawicielstwo w Polsce, za pośrednictwem ZK TUL w Warszawie. Zespół niejednokrotnie brał udział w przeglądach kulturalnych i festiwalach, zdobywając przy tym liczne laury, często występowaliśmy także podczas dożynek, organizowanych nie tylko w naszym regionie. Gościliśmy z występami również za granicą, np.: w Czechach uczestniczyliśmy w festiwalu w Rożnowie, a we Francji (region Champagne) „Chabry’’ wystąpiły dla polonii francuskiej. Zespół Pieśni i Tańca „Chabry” wraz z kapelą zaprzestał swojej działalności w roku 2007 (z chwilą mojego odejścia na emeryturę).

Zespół Pieśni i Tańca „Chabry” wraz z własną kapelą (Fot. ze zbiorów Janusza Taciaka)

Wizytówką Oddziału przez wszystkie lata jego działalności, były przede wszystkim organizowane w Grzybnie sesje, na które zjeżdżali się działacze i animatorzy kultury z kraju i zagranicy. Do najważniejszych wydarzeń w tym zakresie zaliczyć można:

• sesję zimową pod nazwą: „Wigilia Tulowska 1993”. Wśród dostojnych gości w Grzybnie byli: Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej  – prof. dr hab. Tadeusz Pilch (prezes ZK TUL), Wiceminister Rolnictwa – Ryszard Smolarek oraz Ryszard Miazek – prezes Polskiego Radia i Telewizji,
• sesję letnią, która odbyła się w dniach: od 15-27 lipca 1996 r. pod hasłem „Pomaganie … – alternatywa komunikacyjna”. Prof. dr hab. Tadeusz Zgółka mówił o komunikacyjnej i niekomunikacyjnej funkcji języka. Jego żona, prof. dr hab. Halina Zgółkowa, wygłosiła wówczas wykład nt. „O stereotypach językowych”. Wykładowcami na tej sesji byli także: prof. dr hab. Gęsicki, dr A. Leszczyński i prof. dr hab. T. Pilch,
• sesję letnią pod hasłem: „Uniwersytety ludowe w procesie edukacji i wychowania młodzieży do integracji europejskiej”, której uczestnicy gościli w Grzybnie od 31 lipca do 10 sierpnia 2000 r. Ten ważny temat u progu wejścia do Unii Europejskiej podjęli wówczas w swoich wystąpieniach: prof. dr hab. Czesław Opaliński, prof. dr hab. A. Zandecki, prof. dr hab. Babiak oraz prof. dr hab. H. Zgółkowa. Dr Tomasz Maliszewski wygłosił wykład o roli uniwersytetów ludowych w integracji międzynarodowej, o problemach samorządu mówił dr Jacek Pokładecki, zaś prof. dr hab. Zgółka mówił o sytuacji językowej w jednoczącej się Europie,
• sesję letnią zorganizowaną 17-28 lipca 2006 r. pod hasłem: „Edukacja europejska w szkole ponadgimnazjalnej i gimnazjum”. W związku z wejściem do Unii Europejskiej wykłady i zajęcia dotyczyły projektowania oraz zarządzania projektami edukacyjnymi; własnymi doświadczeniami w tym zakresie podzielili się z nami Ela

Gniazdowska, ówczesna wiceprezes ZK TUL i Marcin Mówka,

• sesję wielkanocną TUL w Łęknie, która odbyła się w dniach 11-13 kwietnia 2014 r. pod nazwą: „Spotkajmy się w Śremie nad Wartą”,

• sesję letnią, zorganizowaną w dniach 24-31 lipca 2016 r. na temat „Społeczeństwo obywatelskie to my”. Prof. dr hab. Sławomir Juszczyk mówił o społecznej odpowiedzialności w biznesie. Tadeusz Puszkarczuk, wójt gminy Puck zaprezentował sposoby budowania społeczeństwa obywatelskiego na przykładzie gminy Puck. Doktor Czesław Siekierski wygłosił ciekawy wykład pt. „Model społeczeństwa obywatelskiego w wybranych krajach Unii Europejskiej”. Uczestnicy mieli niepowtarzalną okazję, aby zwiedzić najlepszy w Polsce Klub Jeździecki „Agro-Handel” i obejrzeć zawody Polskiej Ligii Jeździeckiej,
• sesję wielkanocną zorganizowaną w dniach 13-15 kwietnia 2018 r. pod nazwą „Ponownie spotkajmy się w Śremie nad Wartą”,
• sesję letnią, które przeprowadziliśmy pomiędzy 5 a 15 sierpnia 2021 r. pod nazwą „Patriotyzm Wielkopolan”.

Uczestnicy sesji zorganizowanych w Grzybnie przez Oddział Regionalny Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych w Poznaniu z/s w Śremie (Fot. ze zbiorów Janusza Taciaka)

Od roku 1999 w Stacjonarnym Uniwersytecie Ludowym w Grzybnie odbywały się cykliczne warsztaty artystyczne pod nazwą „Odkrywamy zapomniane piękno” dla młodzieży szkoły rolniczej, dofinansowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Mazowiecki Urząd Marszałkowski. Na zadania realizowane w tym zakresie składały się: edukacja regionalna w zakresie dziedzictwa kulturowego, obejmująca warsztaty: teatralno-obrzędowe, rękodzieła artystycznego oraz śpiewacze.

Podsumowując działalność Oddziału Regionalnego TUL w Poznaniu z/s Grzybnie a potem w Śremie trudno oprzeć się refleksji, że na wszystkich spotkaniach podejmowaliśmy tematy istotne dla danego okresu w historii Polski i regionu. Przyjeżdżali do nas wybitni fachowcy i znawcy problemów. Dzięki działalności Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych zwiedziliśmy niemal całą Polskę i poznaliśmy wspaniałych ludzi. Tak zawiązały się przyjaźnie na całe życie i sprawdzone w trudnych chwilach. Piosenki tulowskie śpiewaliśmy wszędzie w Polsce, a nawet za granicą.

Na sesjach TUL zdobywaliśmy wiedzę i byliśmy zawsze na bieżąco z tym, co działo się w oświacie i kulturze. Istotną częścią naszych spotkań była też wymiana doświadczeń – uczyliśmy się od siebie nawzajem!

Janusz Taciak – Prezes Oddziału Regionalnego TUL w Poznaniu z/s w Śremie

Do niewątpliwych sukcesów Oddziału należało prowadzenie ludowego zespołu tanecznego „Chabry”. Pod tą samą nazwą działa również zespół muzyczny.  Członkowie oddziału aktywnie uczestniczą w sesjach i seminariach TUL, gdzie prowadzą warsztaty śpiewacze.  Oddział w roku 2012 zmienił siedzibę, wcześniej Grzybno, gmina Brodnica.

Adres: 63-100 Śrem, ul. Kilińskiego 2

Elżbieta Gniazdowska

Prezes ZK TUL

Letnia Sesja TUL w Grzybnie.

„Patriotyzm Wielkopolan” to tytuł Letniej Sesji Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych w Grzybnie w 2021 r. Zapytacie co zdecydowało o ponownym wyborze Grzybna na nasze letnie spotkanie? Byliśmy tu już kilka razy. Zawsze więc istnieje obawa, że wszystko już widzieliśmy i o wszystkim słyszeliśmy. Nic bardziej mylnego. Temat sesji stanowił inspirację zarówno dla gospodarzy jak i wykładowców, a wszystko to było okraszone wielkopolską gościnnością, bardzo dobrą atmosferą i śpiewem, zgodnie z maksymą  Johanna Wolfganga von Goethego:

„Gdzie słyszysz śpiew – tam wchodź,

Tam dobre serca mają.

Źli ludzie – uwierz mi – Ci nigdy nie śpiewają”.

Śpiew w naszych spotkaniach pełni bardzo wiele funkcji, do najważniejszych zaliczyłabym rolę integracyjną i dydaktyczną. Na sesjach praktycznie każdego dnia zbieramy się w jednym miejscu i śpiewamy, najczęściej są to pieśni i piosenki tulowskie. Każdy z nas ma swoje ulubione. Tak więc Roman Szydłowski i Jerzy Szwargot, którzy zwykle przewodzą warsztatom śpiewaczym, realizują jednocześnie swoisty koncert życzeń. W Grzybnie do obu panów dołączyły Marzenna Dębek i Wiesława Bach z Wejherowa. Mówiąc o dydaktycznej funkcji śpiewania, realizujemy ją ucząc się piosenek z regionu, w którym się znajdujemy. Poznajemy w ten sposób gwarę regionu i tradycyjne dla niego śpiewanie. Tym razem przypomnieliśmy sobie starą harcerską piosenkę związaną z Powstaniem Wielkopolskim „Gdy szedłem raz od Warty” (autorzy tekstu i muzyki nieznani):

„Gdy szedłem raz od Warty,

sam jeden w ciemną noc,

stał o swą broń oparty

wielkopolski harcerz nasz.

/Ty, młody skaucie, powiedz nam,

co ty tu robisz w nocy sam?

Ja stoję dla Ojczyzny mej,

Ojczyzno moja, żyj!/bis

Co ty tu robisz w późny czas,

sam jeden w ciemną noc.

Na niebie śliczne gwiazdy,

promienista jest ich moc.

/Gdy wspomnę o rodzinie mej

i o mej lubej, kochanej,

ja stoję dla Ojczyzny mej,

Ojczyzno moja, żyj!/bis.”

W trakcie tegorocznej sesji siłą rzeczy wróciliśmy do kilku miejsc, w których już byliśmy np. do: Poznania, Rogalina, Śremu. Na tegorocznej Sesji było wiele osób uczestniczących w tulowskich spotkaniach po raz pierwszy, mamy nadzieję, że zostaną z nami na zawsze. Ponadto każde z  odwiedzanych przez nas miejsc żyje, zmienia się, jest wiec zawsze coś nowego do zobaczenia.

W Śremie np. po raz pierwszy odwiedziliśmy Muzeum Śremskie, gdzie jego pracownicy zapoznali nas z osiągnięciami placówki. Wysłuchaliśmy też ciekawych wykładów pani dr Danuty Płygawko oraz pana Zdzisława Żeleźnego, który wcześniej oprowadzał nas po mieście. Pan Zdzisław Żeleźny jest jedną z wielu spotkanych w naszych wędrówkach po Polsce osób, które zgłębiają historię swej rodzinnej ziemi i potrafią o niej barwnie opowiadać; są swoistymi kopalniami wiedzy o swym regionie.  

          Gospodarze tegorocznej sesji zaproponowali wiele ciekawych wycieczek. Zawędrowaliśmy nawet do oddalonego o 100 km Kalisza, pierwszej stolicy Polski. 

Każda sesja to też seria wykładów. Tym razem tradycyjnie wysłuchaliśmy gospodarzy gminy i powiatu, mówiących o sukcesach i problemach lokalnych samorządów, co dla wielu z nas jest szczególnie cenne. Często czerpiemy inspiracje i później wykorzystujemy je w swej lokalnej działalności. Pozostałe wykłady odnosiły się do treści historycznych, poza Powstaniem Wielkopolskim, wykładowcy pokazali nam gospodarność i wielką pracę Wielkopolan nad ubogacaniem swej ziemi zarówno w kontekście historycznym jak i współczesnym.

Jakież było nasze zaskoczenie, kiedy idąc na kolację usłyszeliśmy przed budynkiem szkoły piękny śpiew operowy. Okazało się, że nasi koledzy z Grzybna przygotowali nam niespodziankę. Zorganizowali koncert pieśni operowych i operetkowych w wykonaniu pana Sławomira Olgierda Kramma (baryton), na który zaprosili również mieszkańców wsi Grzybno. Była to wspaniała uczta duchowa.       

Kolejną miłą niespodziankę przygotował nam Roman Szydłowski w trakcie pobytu w Muzeum Śremskim. Do występu dla nas zaprosił swoje koleżanki i kolegów z chóru „Moniuszko”, którym kieruje pan Leszek Wawrzynowicz. Kiedy wśród artystów zobaczyliśmy naszego kolegę, nie ukrywam, że byliśmy z niego bardzo dumni. Mieliśmy więc zaszczyt wysłuchać pieśni w wykonaniu jednego z najstarszych chórów w Polsce.

Podsumowując pragnę podziękować Gospodarzom za sprawne organizacyjnie i ciekawe merytorycznie przygotowanie Sesji. Gościnne progi Zespołu Szkół Rolniczych w Grzybnie i jego dyrektora Wojciecha Liska pozwoliły na spędzenie 10 dni we wspaniałej atmosferze. Naładowaliśmy „akumulatory” i wróciliśmy do domu bogatsi o nowe doświadczenia i pomysły. Nad całością,  jak zawsze w Grzybnie, czuwał Janusz Taciak – Prezes Oddziału Regionalnego TUL w Śremie. Wspierały go: jego żona Elżbieta oraz Danuta Szydłowska.  Serdecznie Wam dziękujemy.

Janusz Taciak

Prezes OR TUL w Poznaniu z/s w Śremie

WIELKOPOLSKA  GOŚCINNOŚĆ

Tegoroczna letnia sesja Towarzystwa Uniwersytetu Ludowego została zorganizowana przez Oddział Regionalny TUL z siedzibą w Śremie. Tytuł sesji „Patriotyzm Wielkopolan” zaakceptowano już dwa lata temu. Organizując to spotkanie postanowiliśmy w ciągu dziesięciu dni pokazać uczestnikom sesji: piękno Wielkopolski, miejsca związane z walką o wolność i niepodległość, a także gospodarność ludzi tej ziemi. Wykłady, prezentacje, wystawy, koncerty i wycieczki nawiązywały do wydarzeń przedstawionych w filmie „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy”.

Kolejny już raz gościny uczestnikom spotkania TUL udzielił Zespół Szkół Rolniczych w Grzybnie. Sesja trwała od 5 do 15 lipca 2021 r. i była dofinansowana z środków otrzymanych z Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, w ramach Programu Wspierania Rozwoju Uniwersytetów Ludowych na lata 2020-2030.

Do Grzybna licznie zjechali działacze TUL z całej Polski. Po zakwaterowaniu uczestników, na wieczorze integracyjnym wybrano samorząd sesji i zapoznano z programem.

We wtorek o godzinie 9.00 miało miejsce uroczyste rozpoczęcie sesji, na którym gościli również przedstawiciele władz lokalnych: wójt gminy Brodnica, Marek Pakowski i przewodniczący Rady Powiatu, Marcin Szydłowski. Wykład integracyjny pt. „Opór społeczeństwa polskiego wobec polityki germanizacyjnej Prus w zaborze pruskim” wygłosiła dr Mirosława Bednarzak-Libera, pracownik Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie. Prelegentka przedstawiła formy oporu społeczeństwa polskiego wobec germanizacji i nawiązała do filmu „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy”. O współczesnym zarządzaniu nowoczesną gminą na podstawie gminy Śrem mówił kolejny wykładowca – burmistrz Śremu, pan Adam Lewandowski.

Po południu wyruszyliśmy na wycieczkę do Rogalina, gdzie z przewodnikiem zwiedziliśmy przepiękny pałac, park i powozownię. Mieliśmy też okazję podziwiać zbiory sztuki, które zgromadziła rodzina Raczyńskich i przekazała je Polsce.

Kolejny dzień uczestnicy sesji spędzili w Poznaniu. Zwiedzanie tego piastowskiego grodu rozpoczęliśmy od Katedry w Ostrowie Tumskim, gdzie w podziemiach spoczywa Mieszko I. Na godzinę 12-tą dotarliśmy na Rynek, by obejrzeć poznańskie koziołki i dalej zwiedzać miasto. Towarzyszący nam przewodnik potrafił ubarwić opowieści o mieście anegdotami i mało znanymi ciekawostkami z życia wielkich Wielkopolan i organiczników np.: hr. Chłapowskiego, dr Marcinkowskiego, H. Cegielskiego, hr. Raczyńskiego, hr. Tytusa i Jana Działyńskich i  ks. Wawrzyniaka.

8 lipca 2021 r. mieliśmy okazje wysłuchać niezwykłego wykładu-prezentacji naszej pani prezes TUL. Elżbieta Gniazdowska przedstawiła „Bohaterów Niepodległej” omawiając życie i działalność wspaniałych Polaków z jej rodziny. Wieczór umilił swym występem Sławomir Olgierd Kramm. Arie operetkowe i pieśni w jego wykonaniu zachwyciły słuchaczy tak bardzo, że śpiewak musiał kilka razy bisować. Słuchaliśmy śpiewu Pana Kramma na dziedzińcu przed pałacem w Grzybnie,  gdzie licznie przybyli na występ także mieszkańcy wsi.

Kolejny dzień upłynął nam pod hasłem „Poznajemy patriotów Wielkopolski”. Profesor Krzysztof Ratajczak z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu wygłosił wykład pt. „Patriotyzm Wielkopolan – przeszłość, teraźniejszość, przyszłość”. Następnie wybraliśmy się na wycieczkę  do Rąbinia i Turwi, gdzie zwiedzaliśmy pałac Dezyderego Chłapowskiego i miejsca związane z życiem i działalnością tego pioniera rolnictwa i patrioty.

W sobotę 10 lipca 2021 r. organizatorzy sesji zabrali uczestników do wsi Kluczewo, gdzie w gospodarstwie agroturystycznym zwiedzaliśmy „starą chatę u kowola”. W prawdziwej kuźni można było zobaczyć jak kowal wyczarowuje z bezkształtnej masy prawdziwe cudeńka. Potem czekał na wszystkich poczęstunek  w plenerze i same pyszności – typowo wielkopolskie jadło: pyry z gzikiem, kaszanka, swojska kiełbasa, ogórki małosolne, smalec itd. Dalsza droga prowadziła do Przemętu, gdzie podziwiano kościół cysterski, o którym opowiadał proboszcz Edmund Jaworski. Z Przemętu pojechaliśmy do Górska, do Mariana Murka, rzeźbiarza, który stworzył „Galerię Ptaków” i z drzewa lipowego wyrzeźbił wszystkie ptaki występujące na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego. Marian Murek jest też autorem monumentalnego dzieła, składającego się z 24 płaskorzeźb o rozmiarach 2m/170 każda, to ilustracje do „Pana Tadeusza” (wg Michała Andriolliego). Autor wyjawił zwiedzającym, że zainspirowało go przed laty dzieło Adama Mickiewicza. Przewodnikiem wycieczki po ziemi przemęckiej była nasza koleżanka, Urszula Drożdżyńska, dla której jest to „kraj lat dziecinnych”.

Niedziela 11 lipca 2021 r. upłynęła nam pod hasłem zwiedzania Śremu i jego pięknych zakątków ze znawcą historii tego regionu, działaczem społecznym, nauczycielem panem Zdzisławem Żeleźnym.

Następnego dnia odwiedziliśmy nowoczesne Muzeum Śremskie i jego stałe ekspozycje. Mimo pełni lata w muzeum zwiedzający mogli zobaczyć wystawę fotograficzną „Twarze Afryki”. Na wykład „Powstanie Wielkopolskie” czekali wszyscy z okazji niedawno obchodzonej rocznicy tego wydarzenia. Dr Danuta Płygawko z UAM w Poznaniu szczegółowo przedstawiła zarówno przyczyny wybuchu powstania, jego przebieg oraz istotę i skutki tego jedynego, zakończonego sukcesem zrywu niepodległościowego. Najwięcej miejsca w swoim wystąpieniu zwróciła uwagę na udział Śremu w Powstaniu Wielkopolskim. Kolejne spotkanie ze Zdzisławem Żeleźnym poświęcone było tematowi „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy w Śremie”.

Wtorek 13 lipca 2021 r. upłynął na zwiedzaniu zamku w Gołuchowie, Muzeum Leśnictwa i Ośrodka Kultury Leśnej, a po obiedzie na zwiedzaniu Kalisza. Zamek w Gołuchowie związany jest z historią rodu Rafała Leszczyńskiego, a później Izabeli Czartoryskiej. Ten piękny zamek nawiązuje architekturą i położeniem do zamków nad Loarą. Mieliśmy okazję podziwiać kolekcję unikatowych mebli, gobelinów, wyrobów rzemiosła i obrazów, które przez lata gromadziła Izabela z Czartoryskich Działyńska. Wszystkim też bardzo się podobała wizyta w Muzeum Leśnictwa i Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie.

Najciekawsze miejsca w historycznym Kaliszu zobaczyliśmy z przewodnikiem, który niezwykle intersująco opowiadał o tym mieście i widać było, że je po prostu lubi. Wizytę w Kaliszu zakończyliśmy w Narodowym Sanktuarium św. Józefa.

   Uczestnicy letniej sesji TUL w Grzybnie codziennie brali udział w warsztatach śpiewaczych prowadzonych przez Romana Szydłowskiego i Jerzego Szwargota. Zainteresowani pisaniem do prasy mieli możliwość uczestniczenia w warsztatach dziennikarskich, które przeprowadziła redaktor Janina Tomczyk. Nie mogło też się obyć bez wyjazdu na nowoczesny targ śremski, gdzie niektóre członkinie TUL uzupełniły swoją garderobę. Na uroczystej kolacji podsumowującej spotkanie w Grzybnie, kol. prezes Elżbieta Gniazdowska uznała sesję z udaną merytorycznie i organizacyjnie oraz podziękowała wszystkim, którzy włączyli się w jej przygotowanie.

W związku z przejściem na emeryturę obecnego dyrektora szkoły w Grzybnie kol. Wojciecha Liska szczególne słowa podziękowania skierowała właśnie do niego. Wojciech Lisek włączył się aktywnie w przygotowanie sesji TUL w roku 2016 oraz tegorocznego spotkania w Grzybnie.

Z opinii uczestników sesji letniej wiemy, że chwalono nie tylko warunki zakwaterowania, ciekawy program, ale też wielkopolską kuchnię.

Wiosenne Spotkanie Rocznicowe 3-5 luty 2023r.