„Z ludźmi ku ludziom” – P. Wojtyna

    Delegaci na VIII Krajowy Zjazd Delegatów Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych, obradujący w dniu 9 kwietnia 2011r. w Warszawie przyjęli program TUL na lata 2011 – 2015.
    Kierunki pracy Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych wyznaczają potrzeby społeczno – kulturalne, oświatowe i ekonomiczno gospodarcze wsi, rolnictwa i Polski. Wychodzą także z założeń deklaracji ideowej, statutu i doświadczeń ponad dwudziestoletniej działalności TUL.
    Głównym celem i zadaniem Towarzystwa jest przygotowanie społeczeństwa , a szczególnie młodych pokoleń, do życia w szerokiej rodzinie demokratycznych państw Europy i Świata. Wprowadzenie kolejnych pokoleń w zorganizowane życie ludzkiej wspólnoty jest i pozostanie wielkim wyzwaniem współczesnego świata.
    Chcemy by naszym wspólnym wysiłkiem Towarzystwo stało aktywnym ruchem społecznym ludzi oddanych sprawie odnowy ideowo moralnej narodu, odbudowy szlachetnych ideałów życia osobistego, pracy i służby społecznej, świadomego obywatelskiego zaangażowania i kształtowania demokratycznego państwa.
    W naszej pracy wychowawczej nawiązywać będziemy do bogatych tradycji wychowawczo oświatowych uniwersytetów ludowych, a zwłaszcza Uniwersytetu Ignacego i Zofii Solarzów oraz ideałów ruchu ludowego, korzystać będziemy z doświadczeń krajów skandynawskich.

I. W zakresie rozwoju organizacyjnego będziemy:

1. Zabiegać o powoływanie nowych oddziałów regionalnych i kół TUL w miarę dojrzewania inicjatyw środowiskowych.
2. Wspierać organizacyjnie i merytorycznie powstające OR TUL w Gaci – Przeworsku i Białej Podlaskiej.
3. Umacniać społeczny charakter Towarzystwa i dążyć do tego, by regionalne odziały oznaczały się dużą samodzielnością w realizacji zadań oświatowo kulturalnych i wychowawczych w rejonach swojego działania.
4. Priorytetową wagę przykładać do pracy z młodymi nauczycielami w szkołach podstawowych, gimnazjalnych i innych, w konkretnym środowisku społecznym, szczególnie we wsiach i gminach, którzy wykazują wolę wprowadzania innowacji edukacyjnych, kontynuowania ducha społecznikowskiej działalności, łączonej z wysoką ambicją i profesjonalna kompetencją. Towarzystwo powinno nadal blisko i systematycznie współdziałać z nauczycielami wszystkich stopni edukacji i specjalności dydaktycznych.
5.  Dbać o dobre imię i autorytet Towarzystwa w społeczeństwie , kształtować poczucie ideowej wspólnoty między członkami oraz umacniać poczucie współodpowiedzialności za losy Towarzystwa. Władze TUL będą nadal stwarzać warunki do szerokiej wymiany myśli i poglądów pomiędzy jego członkami.
6. OR TUL podejmą inicjatywę uzyskania w KRS samodzielności prawnej. Ułatwi to samodzielne pozyskiwanie środków finansowych z różnych programów UE, resortów, urzędów marszałkowskich itp.
7. W komisjach problemowych przy ZK TUL  skupimy wybitnych przedstawicieli nauki, oświaty i kultury, którzy wspomagać będą działalność różnych form uniwersytetów ludowych, sesje TUL, wydawnictwa, przedsięwzięcia kulturalne i oświatowe.

II. W zakresie działalności edukacyjno – kulturalnej.

    Kontynuowane będą inicjatywy edukacyjno – kulturalne i artystyczne formy pracy realizowane w latach ubiegłych. ZK TUL we współpracy z OR TUL i Fundacją PUL oraz innymi UL, placówkami edukacyjno – kulturalnymi i artystycznymi nadal będzie prowadzić i systematycznie w miarę możliwości rozwijać specjalne (wakacyjne, w czasie ferii świątecznych itp.)seminaria i warsztaty problemowe, przygotowujące szczególnie nauczycieli, działaczy kultury – członków i sympatyków TUL, a także młodzież szkół średnich i studentów do krzewienia w konkretnych środowiskach, szczególnie wiejskich i małomiasteczkowych, różnych form kultury życia codziennego, rodzinnego, kultury zabytków i krajobrazu itp. Dotychczasowe doświadczenia TUL, jak to stwierdza sprawozdanie, są bardzo dobre i wskazują na ogromne zapotrzebowanie, także nowych pokoleń młodzieży, na tego rodzaju edukację. Chodzi tu przede wszystkim o:
1. Wakacyjny Nauczycielski Uniwersytet Ludowy działający z powodzeniem od początku lat 80.
2. Warsztaty artystyczne (teatralne, obrzędowe, muzyczne, recytatorskie, plastyczne itp.)  organizowane podczas seminariów i sesji Wakacyjnego Nauczycielskiego UL.
3. Organizowanie przez TUL tradycyjnych spotkań obrzędowych pielęgnujących tradycję ludową i regionalną,  z przygotowaniem odpowiedniego programu artystyczno -obrzędowego,  jak np. coroczne wigilie TUL, dożynki, biesiady regionalne, obrzędy Wielkanocne itp. Maja one duże znaczenie integracyjne w samym TUL, ale także uczą podtrzymywania i nowoczesnego- z poszanowaniem tradycji- organizowania obrzędów ludowych, przedłużających ich trwanie i przejmowanie przez młode pokolenie, co jest szczególnie istotne w czasie ekspansji kultury masowej, mediów i internetu.
4. Osobne znaczenie mają sesje młodzieżowe TUL tzw. wakacyjne uniwersytety ludowe Komisji Młodzieżowej skupiające młodzież  szkolną i studencką TUL, dają bowiem szanse  przygotowania nowych działaczy tego ruchu i odnowy form edukacji, wypoczynku i wychowawczego działania w tym środowisku.
5. Przedmiotem szczególnej troski są i pozostaną zagadnienia ekorozwoju i szerzej – nowa filozofia relacji „człowiek- przyroda”, zgodnie z ideą i praktyką pedagogiczna Ignacego Solarza. Szczególne znaczenie programowe i merytoryczne maja kwestie regionalizmu, samorządu, spółdzielczości, gospodarności i kultury na co dzień społeczeństw lokalnych i regionalnych; w tym oddziałów TUL i konkretnych UL. Stąd konieczność dalszego rozwijania w TUL problematyki edukacji regionalnej.
6. W pracy Towarzystwa należy rozszerzyć i intensyfikować problematykę samorządową na wszystkich szczeblach terytorialnych i we wszystkich dziedzinach, szczególnie samorządu terytorialnego i spółdzielczego. Z tym związane powinno  być przykładanie dużej wagi w działalności kształceniowo – wychowawczej TUL do edukacji regionalnej i krzewienia niepartykularnego „patriotyzmu lokalnego” oraz dostosowania form działania TUL do potrzeb specyfiki regionalnej i lokalnej.
7. Za działalność priorytetową uznajemy kontynuowanie:
– edukacji służącej wychowaniu do demokracji,
– edukacji historycznej,
– edukacji wychowania przez sztukę,
– edukacji regionalnej,
– edukacji w zakresie profilaktyki i przeciwdziałaniu narkomanii, alkoholizmowi i przemocy w rodzinie.
8. Na pierwszy plan w działalności TUL  wysuwa się problematyka wychowania obywatelskiego. Chodzi tu o cały system przedsięwzięć edukacyjnych, które uczyłyby społeczeństwo lokalne umiejętności społecznych i zachowania się w warunkach demokracji. Kreatywność, kształtowanie postaw kooperacji i zaufania to kolejny priorytet działalności TUL. Celom tym służyć powinny artykuły zamieszczane w kwartalniku „Polski Uniwersytet Ludowy”.
9. Wyeksponowąć należy w programach edukacyjnych TUL problematykę: Polska a Europa. Konieczne jest kontynuowanie działań dla ochrony naszej odrębności kulturowej, byśmy zachowali zachowali własną odrębność w jedności.

III.   W zakresie prowadzenia środowiskowych i internatowych uniwersytetów ludowych.

1. TUL zintensyfikuje rozwój ilościowy i jakościowy środowiskowych placówek na terenie gmin wiejskich i małomiasteczkowych we współpracy i korzystając z pomocy władz samorządowych. Środowiskowe UL w gminach powinny być zorientowane programowo na pomoc w przygotowanie edukacji regionalnej i obywatelsko samorządowej.
2. Internatowe UL prowadzone przez TUL powinny orientować swe programy i wysiłki organizatorskie na przygotowanie nowoczesnych animatorów edukacji permanentnej typu UL, którzy byliby organizatorami kultywowania kultury regionalnej oraz wiedzy o przeszłości wsi, z jej historią.
3. Przedmiotem szczególnej troski TUL jest i powinien być internatowy Uniwersytet Ludowy w Lubiejewie i Ośrodek Szkoleniowy w Łozinie. Ponadto naszym marzeniem jest powstanie Muzeum Ruchu Młodowiejskiego w dawnym Orkanowym Uniwersytecie Ludowym na Gackiej Górce. TUL podejmie w tym celu odpowiednie porozumienia  ze stosownymi władzami.

IV.   W zakresie działalności popularyzatorsko – naukowej.

1. TUL powinien nadal w miarę możliwości dążyć do organizowania czy uczestniczenia w międzynarodowych i krajowych konferencjach naukowych edukacji dorosłych, ruchu UL, andragogiki, pedagogiki społecznej itp.
2. ZK TUL podejmie współpracę z uczeniami, szczególnie z SGGW, placówkami naukowymi, stowarzyszeniami naukowo-kulturalnymi w celu organizowania konferencji i seminariów dotyczących problematyki związanej TUL z deklaracją ideowa i programem TUL.
3. Zarząd Krajowy TUL podejmie aktywna współpracę z mediami celem szerszego włączenia środków społecznej komunikacji w popularyzowanie działalności Towarzystwa. Należy podjąć staranie o przywrócenie audycji Radiowego Uniwersytetu Ludowego zlikwidowanego w 2011r. (po 15 latach emisji) z większą częstotliwością emisji i ulokowanie w korzystniejszym czasie antenowym. Należy również rozwijać współpracę z Redakcją Rolną TVP i TVR.

V. W zakresie wykorzystania Internetu i przekazu elektronicznego.

1. Wykorzystując doświadczenia nauczycieli-informatyków wzbogacona powinna zostać strona internetowa TUL www.tul.org.pl treściami ukazującymi różne formy działalności OR TUL, a także artykułami z kwartalnika „PUL”.

VI. W zakresie współpracy z partnerami krajowymi i zagranicznymi.

1. TUL od samego początku swojego istnienia dążył do braterskiego współdziałania i dialogu ze wszystkimi nurtami i organizacjami ruchu uniwersytetów ludowych w naszym kraju. Takie zasady współpracy, zrozumienia, współdziałania i partnerstwa w stosunkach z innymi nurtami organizacyjnymi UL powinny nadal obowiązywać.
2. TUL jest niezmiennie zainteresowane w tworzeniu form i instytucji bliskiej współpracy i dialogu merytorycznego, wymiany idei i ludzi z UL wszystkich sąsiadów Polski. Pozytywne doświadczenia TUL ze współpracy ze szkołą rolniczą w Marina Gorce na Białorusi powinny być rozszerzone na inne kraje.

VII.  Nasi sojusznicy.

    Zadania  powyższe realizować będziemy w ścisłej współpracy z samorządami i administracja wszystkich szczebli, organizacjami pozarządowymi, instytucjami ruchu społeczno-kulturalnego, muzeami, resortami: rolnictwa, edukacji i kultury, pracy i polityki społecznej oraz zdrowia i opieki społecznej.
    Zabiegać będziemy, aby nasze wysiłki wspierane były przez środowiska twórcze, naukowe, dziennikarskie, uzyskiwały poparcie Parlamentu RP, Sejmików Samorządowych oraz władz politycznych.

Delegaci na VIII Krajowy Zjazd TUL, Warszawa, dnia 9 kwietnia 2011 r.